De laatste sessie van het platform ketensamenwerking van Nyenrode vond grotendeels digitaal plaats. Maar dat maakte het niet minder interessant. Ymere was uitgenodigd om ervaringen in co-making te delen en hadden daar natuurlijk een co-maker in meegenomen: Coen Hagendoorn. Wat ik zelf erg waardevol vond, is dat Ymere al in 2010 is gestart met vaste co-makers voor de renovatiestroom van hun bezit. Dit maakt dat dat ze al veel lessen geleerd hebben en dat je kunt zien wat co-making op de lange termijn oplevert. Belangrijkste les: de pay-off van co-making op de lange termijn kan voor alle partijen groot zijn. Maar dan moet elke deelnemer beseffen dat het een totaal andere manier van werken vergt, je op korte termijn vooral moet investeren en dat je bereid moet zijn om hobbels gezamenlijk te nemen.

Wat is co-making?

Laten we eens beginnen met een definitie: Co-Making is een samenwerking op basis van een lange termijnrelatie met een beperkt aantal partijen op basis van wederzijds zakelijk vertrouwen. De samenwerking omvat afstemming van de bedrijfsprocessen en begint bij voorkeur al met de inbreng van de aannemer in het ontwerpproces.

En waarom?

De Waarom vraag is gemakkelijker te beantwoorden: de samenwerking moet het werk beter, sneller, goedkoper maar vooral ook leuker maken.

Hoe doe je dat dan?

• Richt vaste teams in. En vervolgens misschien wel de belangrijkste tip: zorg dat deze teams zich als één organisatie gaan gedragen/ voelen:
  • Kies dus vooral voor teamleden die de competentie samenwerken goed onder de knie hebben/ hoog in het vaandel hebben staan. Kies voor mensen die begrijpen dat je eerst moet geven om te krijgen. 
  • Kies voor mensen die vertrouwen boven wantrouwen hebben staan. Blijf dus weg van ‘de traditionele’ bouw. 
    Mooi voorbeeld van echt leiderschap in een team geeft de natuur. In de bouw loopt de leider vaak voorop, en bepaald hoe alles gaat. Maar hoe verloopt dit nu in de natuur? Wie denk jij dat de leider is van de roedel wolven op het plaatje? Inderdaad: de leider loopt achteraan en zorgt dat iedereen mee kan komen. De minst snelle wolven lopen voorop, zij bepalen het tempo van de gehele roedel. 
  • Ga aan de slag met deze teams: samen leren zorgt voor een band en gemeenschappelijke taal. Hiervoor was een speciale ‘co-making academy’ ingericht
  • Zorg voor een gemeenschappelijke visie en een gemeenschappelijk doel. Leer elkaars belangen kennen en zorg dat je een gemeenschappelijk belang krijgt, zodat je ook echt samen kan winnen.
• Bundel projecten/complexen tot een stroom van complexen. Zodat teams continu door kunnen blijven lopen, en niet opgebroken worden.
  
  
• Stel simpele en duidelijk meetbare KPI’s vast. Toets ook de kwaliteit van de samenwerking, beoordeel elkaar hierin.
• Stel samen één gemeenschappelijk proces vast. De co-maker sluit al bij de ontwerpfase aan en doorloopt met de opdrachtgever altijd precies dezelfde stappen, ruim voordat het project uitgevoerd moet worden. Dit geeft veel voordelen:
  • Voorspelbare budgetten. Door samen al 3 jaar voor het project te starten om het plan op te tuigen, komt er een bedrag in de begroting staan waarvoor het werk ook gemaakt kan worden (geen meerwerk)
  • De werkvoorbereidingstijd en de uitvoeringstijd zijn enorm verkort, doordat projecten met het vaste team in het vaste proces kunnen worden aangevlogen.
  • Werken worden extreem planbaar. Kom je in de ontwerpfase toch een hickup tegen dan kun je vroegtijdig schakelen waardoor het project alsnog soepel door de uitvoering heen loopt.
• Stel de bewoner op 1. Zorg dat er vroeg in het proces contact is met (een afvaardiging van) de bewoners. Neem hen niet alleen mee, maar werk ook echt met hen samen!
• De Co-maker is niet alleen de traditionele aannemer, maar de gehele keten van specialisten. Kies hier ook voor vaste partners, betrek hen vroegtijdig in het proces en innovatieve oplossingen komen vanzelf naar voren.

Een paar mooie voorbeelden

Praktijkvoorbeelden zeggen natuurlijk altijd het meest. Wat mij erg aansprak was een voorbeeld was een project in het Leeghwaterkwartier. Hier kon een project alleen doorgang vinden wanneer er 35% in kosten werd bespaard (betaalbaarheid).

• 13 pressure cooker sessie georganiseerd met de co-makers (alle partners)
• 33% besparing weten te realiseren
• Grootste kostenpost was het dat de inhuur van zwaar specialistisch materieel. Doordat Ymere de co-makers kon toezeggen dat specifieke projecten waarbij dit materieel noodzakelijk zou zijn, als vervolg kon worden uitgevoerd, kon het materieel worden gekocht in plaats van gehuurd. Dit verlaagde de materieelkosten met 50%, In mijn ogen een prachtig voorbeeld van een win-win.

Een ander mooi praktisch voorbeeld lag in het gezamenlijke verdienmodel wat is opgetuigd. Bij elk project, wordt er een gezamenlijke risicopot gecreëerd. Met behulp van beheersmaatregelen en innovaties kunnen beide partijen invloed uitoefenen op de risico’s en geld besparen. Met een verdeelsleutel is gezorgd dat ook beide partijen profiteren. Dit betekent dat je samen wint!

Een laatste voorbeeld wat mij erg aantrok was de gezamenlijke co-maker academy (zie afbeelding hiernaast). 

Samenwerken loont, maar is niet gemakkelijk!

Door zowel op strategisch, als op tactisch, als ook op operationeel niveau (dus met de vaklieden!) samen te investeren in ontwikkeling zorg je dat je een gezamenlijke taal krijgt. Dat je elkaar nog beter leert kennen, en dat je elkaar het succes gaat gunnen. Volgens mij een onmisbare schakel in elke samenwerking.

Belangrijkste conclusie: er is ook hier weer hard bewijs dat samenwerken werkt. Maar een echte samenwerking zet je niet zomaar op. Het kost tijd, energie en geld. Je moet samen bereid zijn hierin te investeren. Je moet bereid zijn om ook de ander te laten winnen. Alleen dan wordt de samenwerking bestendig en creëer je samen meer waarde!